Türkiye’nin tarım, besin ve içecek dalı yılın birinci 11 ayında 23,85 milyar dolar ihracat, 19,69 milyar dolar ithalat yaptı. Dış Ticaret İstikrarı, Ocak-Kasım devrinde 4,16 milyar dolar fazla verdi. Kasım ayında sığır ithalatı yüzde 940 oranında arttı.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Dış Ticaret Bilgileri temel alınarak hazırlanan Türkiye Besin ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) Dijital Data Paneli’ne nazaran, bu yılın birinci 11 ayında tarım, besin ve içecek dalı geçen yıl tıpkı periyoda nazaran yüzde 5,38 artışla 23,85 milyar dolar ihracat ve yüzde 5,75 artışla 19,69 milyar dolar ithalat yaptı. Ocak-Kasım devrinde Dış Ticaret İstikrarı 4,17 milyar dolar fazla verdi.
Özel Ticaret Sistemi (ÖTS) çerçevesinde yayınlanan Dış Ticaret Verileri’ne nazaran, yılın birinci 11 ayında ihracat geçen yıl tıpkı periyoda kıyasla yüzde 5,38, ithalat ise yüzde 5,75 arttı.
Kasım 2023 prestijiyle aylık temelde ise ihracat geçen yıl birebir periyoda kıyasla yüzde 5,34 artışla 2,62 milyar dolar olurken, ithalat ise geçen yıl birebir periyoda nazaran yüzde 11,71 azalarak 1,43 milyar dolar oldu. Kasım ayında sığır ithalatı yüzde 940 ve buğday ithalatı yüzde 8,6 artarken, soya fasulyesi ithalatı yüzde 16,4 düştü.
Sığır ithalatındaki artış kasım ayında da sürdü
Sığır ithalatındaki artış temmuz, ağustos, eylül ve ekim ayından sonra kasım ayında da devam etti. Kasım ayında sığır ithalatı yüzde 940 oranında arttı. Yılın birinci 11 ayında toplam 1,03 milyar dolar sığır ithalatı yapılırken, yalnızca kasım ayındaki sığır ithalatının fiyatı 170,4 milyon dolar oldu. Kasım ayındaki sığır ithalatında en büyük hisse 92,8 milyon dolarla Brezilya’ya ilişkin olurken, bu ülkeyi 43,2 milyon dolarla Uruguay ve 8,8 milyon dolarla Çekya izledi.
Yılın birinci 11 ayında Dış Ticaret İstikrarı fazla verdi
Yılın birinci 11 ayında tarım, besin ve içecek bölümünde Dış Ticaret İstikrarı fazla verdi. Dış Ticaret İstikrarı Ocak-Kasım periyodunda geçen yıl birebir periyoda nazaran yüzde 3,66 artışla 4,16 milyar dolar fazla verdi. Geçen yıl Ocak-Kasım periyodunda Dış Ticaret İstikrarı 4,02 milyar dolar fazla vermişti. Kasım ayı prestijiyle aylık bazda ise Dış Ticaret İstikrarı 1,19 milyar dolar fazla verdi.
Yılın birinci 11 ayında ünite ihracat bedeli geçen yıl birebir periyoda kıyasla yüzde 6,6 düşüşle 1.125 dolar/ton oldu. İthalat ünite pahası ise geçen yıl birebir periyotla karşılaştırıldığında yüzde 7,94 azalarak 635 dolar/ton oldu.
Dış ticarette öne çıkan ürünler
2023 yılının birinci 11 ayında ihracatta öne çıkan eserlerde birinci sırayı 1 milyar 355,2 milyon dolar ile un aldı. Bu eseri 871,8 milyon dolar ile rafine ayçiçeği yağı ve 839,1 milyon dolar ile fındık içi izledi. Bu eserler, Ocak-Kasım devri prestijiyle toplam ihracatın yaklaşık yüzde 12,8’ini oluşturdu.
Aynı periyotta ithalatta ise en fazla ithal edilen eser 3 milyar 186,1 milyon dolar ile buğday oldu. Buğdayı 1 milyar 606,2 milyon dolar ile soya fasulyesi ve 1 milyar 230,7 milyon dolar ile ham ayçiçeği yağı takip etti. Bu 3 eser, Ocak-Ekim devri prestijiyle toplam ithalatın yüzde 30,58’ini oluşturdu.
Kasım ayı prestijiyle ihracat ve ithalatta durum
Aylık temelde değerlendirildiğinde, kasım ayında ihracatta öne çıkan eserlerde birinci sırayı 176,2 milyon dolar ile mısır dane alırken, bu eseri 132,1 milyon dolar ile mandalina ve 118,1 milyon dolar ile buğday unu izledi.
Aynı ayda en fazla ithal edilen eserler ise 196,2 milyon dolar ile buğday, 170,4 milyon dolar ile sığır ve 85,2 milyon dolar ile soya fasulyesi olarak sıralandı.
İthalatta Rusya ve Ukrayna birinci sırada yer almaya devam etti
Bu yılın birinci 11 ayında yapılan ithalatta birinci sırayı 3 milyar 186,1 milyon dolar ile buğday aldı. Rusya ve Ukrayna, buğdayın en fazla ithal edildiği birinci iki ülke olmayı sürdürdü. Bu periyotta, Rusya’dan 2 milyar 409,7 milyon dolar, Ukrayna’dan 725,4 milyon dolar ve Moldova’dan 29,1 milyon dolar meblağında buğday ithalatı yapıldı. Rusya ve Ukrayna’nın toplam buğday ithalatındaki hissesi yaklaşık yüzde 98,3 oldu.
Aylık temelde bakıldığında ise kasım ayındaki 196,2 milyon dolarlık buğday ithalatının 175 milyon dolarlık kısmı Rusya’dan yapıldı. Rusya’nın akabinde Ukrayna’dan 14,1 milyon dolar ve Moldova’dan 4,5 milyon dolar buğday ithalatı yapıldı.
Yılın birinci 11 ayında buğdaydan sonra 1 milyar 606,2 milyon dolar fiyatında soya fasulyesi ve 1 milyar 230,7 milyon dolar fiyatında ham ayçiçeği yağı ithal edildi. Soya fasulyesi ithalinde birinci sırayı 949,3 milyon dolar ile Brezilya alırken, bu ülkeyi Ukrayna (515.4 milyon dolar) ve ABD (116,3 milyon dolar) takip etti. Ayçiçeği yağı ithalatında ise sıralama 803,8 milyon dolar ile Ukrayna, 400,5 milyon dolar ile Rusya ve 15,7 milyon dolar ile Bulgaristan oldu.
Türkiye’nin ithalatında birinci 3 sırada yer alan 3 eserde ithalatın büyük kısmının Rusya ve Ukrayna’dan yapılmasına devam edildi.
En fazla ihracat ve ithalat yapan sektörler
Bu yılın 11 aylık dış ticaret dataları dallara nazaran incelendiğinde; en fazla ihracatın 2 milyar 554 milyon dolar ile şeker ve şekerli mamuller dalında yapıldığı görüldü. Bu bölümü sırasıyla bitkisel yağ kesimi (2 milyar 131 milyon dolar), yaş meyve dalı (2 milyar 108 milyon dolar), sert kabuklu meyveler bölümü (1 milyar 709 milyon dolar) ve makarna kesimi (1 milyar 498 milyon dolar) takip etti.
Şeker ve şekerli mamuller kesiminin toplam ihracat içindeki hissesi yüzde 12,49, bitkisel yağ kesiminin yüzde 10,41, yaş meyve dalının yüzde 10,30, sert kabuklu meyveler bölümünün yüzde 8,35 ve makarna dalının yüzde 7,32 oldu.
Yine tıpkı devirde en fazla ithalat 4 milyar 862 milyon dolar ile hayvan yemi bölümünde yapıldı. Bu dalın akabinde en fazla ithalat yapan dallar; un (3 milyar 453 milyon dolar), bitkisel yağ (3 milyar 262 milyon dolar), canlı hayvan ticareti (1 milyar 56 milyon dolar) ile kakao ve çikolata (697 milyon dolar) bölümleri olarak sıralandı.
Hayvan yemi kesiminin toplam ithalat içindeki hissesi yüzde 29,42, un kesiminin yüzde 20,90, bitkisel yağ dalının yüzde 19,74, canlı hayvan ticareti dalının yüzde 6,39 ile kakao ve çikolata bölümünün yüzde 4,22 oldu.
İhracatın arttığı ve azaldığı sektörler
Bu yılın birinci 11 ayında geçen yıl tıpkı periyoda kıyasla ihracatı kıymet olarak en fazla artan kesimlerin başında 510 milyon dolar ile (yüzde 51,55 artış) makarna kesimi geldi. Bu bölümü 390 milyon dolar ile (yüzde 56,71 artış) hayvan yemi dalı, 244 milyon dolar ile yaş meyve kesimi (yüzde 13,12 artış), 221 milyon dolar ile zerzevat kesimi (yüzde 29,31 artış) ve 206 milyon dolar ile şeker ve şekerli mamuller kesimi (yüzde 8,78 artış) izledi.
Söz konusu devirde ihracatı bedel olarak en fazla düşen kesim 269 milyon dolar ile (yüzde 30,98 düşüş) beyaz et dalı oldu. Ayrıyeten süt ve süt eserleri kesimi 235 milyon dolar (yüzde 42,97 düşüş), salça ve konserve kesimi 119 milyon dolar (yüzde 12,41 düşüş), canlı hayvan ticareti kesimi 62 milyon dolar (yüzde 52,43 düşüş) ve bakliyat dalı 58 milyon dolar (yüzde 8,92 düşüş) geriledi.
Bu yılın birinci 11 ayında geçen yıl tıpkı periyoda nazaran, ithalatı kıymet olarak en fazla artan kesim 937 milyon dolar ile (yüzde 791,7 artış) canlı hayvan ticareti dalı oldu. Bu dalın akabinde pirinç değirmenciliği dalı 350 milyon dolar (yüzde 827 artış), un kesimi 227 milyon dolar (yüzde 7 artış), kakao ve çikolata dalı 154 milyon dolar ile (yüzde 28,5 artış) ve kahve, çay ve baharat bölümü 95 milyon dolar (yüzde 19,2 artış) ile ithalatı bedel olarak en fazla artan dallar olarak sıralandı.
Bu devirde ithalatı en çok düşen dallar ise 433 milyon dolar ile (yüzde 11,7 düşüş) bitkisel yağ dalı, 398 milyon dolar ile hayvan yemi bölümü (yüzde 7,6), 166 milyon dolar ile şeker ve şekerli mamuller dalı (yüzde 23 düşüş), 30 milyon dolar ile balıkçılık ve su eserleri dalı (yüzde 11,3 düşüş) ve 15 milyon dolar ile kuru meyve ve zerzevat kesimi (yüzde 27,7 düşüş) oldu.
Dış ticarette öne çıkan ülkeler
Bu yılın birinci 11 ayında dış ticaret dataları ülke bazında değerlendirildiğinde; en fazla ihracat yapılan ülke 2 milyar 895 milyon dolar ile Irak oldu. Irak’tan sonra en fazla ihracat, 1 milyar 707 milyon dolar ile Almanya’ya, 1 milyar 600 milyon dolar ile Rusya’ya, 1 milyar 418 milyon dolar ile ABD’ye ve 1 milyar 88 milyon dolar ile İtalya’ya yapıldı. Yılın birinci 9 ayında, bu 5 ülkeye yapılan ihracat toplam ihracatın yüzde 36,51’ini oluşturdu.
Aynı periyotta ülke bazında ithalat en fazla 4 milyar 625 milyon dolar ile Rusya’dan yapıldı. Bu ülkeyi, 2 milyar 672 milyon dolar ile Ukrayna, 1 milyar 842 milyon dolar ile Brezilya, 923 milyon dolar ile Malezya ve 890 milyon dolar ile ABD izledi. Bu 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 55,62’sini oluşturdu.
Türkiye’nin en fazla ithalat yaptığı birinci 2 ülke sıralamasında Rusya ve Ukrayna yerlerini korudu. Bu iki ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 37’sine denk düştü.
Türkiye, yılın birinci 10 ayında en fazla ihracat yaptığı ülkelerden Irak’a un, dondurulmuş tavuk eti, kırmızı mercimek; Almanya’ya fındık içi, ambalajlı fındık, kiraz, Rusya’ya ise alabalık, mandalina ve şeftali ihraç etti.
Türkiye birebir devirde en fazla ithalat yaptığı Rusya’dan buğday, dane mısır, ham ayçiçeği; Ukrayna’dan ham ayçiçeği yağı, buğday, soya fasulyesi ve Brezilya’dan ise soya fasulyesi, sığır ve kahve ithal etti.
Verilen bilgiye nazaran, TÜİK’in açıkladığı Dış Ticaret Dataları temel alınarak hazırlanan TGDF Dijital Bilgi Paneli’ndeki hesaplamalara 01 ve 24 fasılları ortasındaki tüm Gümrük Tarife İstatistik Konumu (GTIP) kalemleri ile 29’uncu fasıl ve 35’inci fasıldan seçili eserler dahil edilmiştir. – İSTANBUL
