İSTANBUL, -Sosyal medya kullanımının hem olumlu hem olumsuz sonuçlara yol açabildiğini söyleyen Prof. Dr. Gonca Kızılkaya Cumaoğlu, “Sosyal medya öğrenmeyi kolaylaştırıyor, dünyayı tanımamızı, etrafımızdan haberdar olmamızı sağlıyor, vakit zaman yaratıcı fikirlerin de ortaya çıkmasını tetikliyor. Başka yandan hakikat kullanılmadığında bilhassa de çocuklarımız açısından kıymetli ziyanlarını gözlemliyoruz. Çok kullanımını anksiyete ve depresyona dahi neden olabiliyor” dedi.
Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Kısmı Lideri Prof. Dr. Gonca Kızılkaya Cumaoğlu, toplumsal medyanın çocukların hayatlarına olumlu katkı yapmasının nasıl sağlanabileceğini anlattı.
İLETİŞİMİ SAĞLIYOR, EĞLENDİRİYOR, BİLGİLENDİRİYOR
Sosyal medyanın her yerde olduğu bir periyotta, çocuklarımızın neredeyse hepsinin bizim üzere bu platformlarda etkin olduğunu anımsatan Prof. Dr. Cumaoğlu, “Zamanlarının kıymetli bir kısmı tanınan çevrimiçi ortamlarda geçiyor. Bu süreci yönetmeye kalktığımızda, ya büyük tasalarla büsbütün yasaklamaya ya da uygulayamadığımız kurallarla tükenmişlik yaşayıp ipin ucunu bırakmaya kalkıyoruz. Toplumsal medyanın cazibesi hepimizin de şahit olduğu üzere irtibat kurma, eğlendirme ve bilgilendirme özeliğinde yatıyor. Bu durum eğitici içeriklere kolay kolay erişmeyi, öğrenmeyi ve merakın uyanmasını, farklı bakış açılarını tanımayı ve kültürel farklılıklarla global farkındalığın artmasını sağlar. Ayrıyeten, yaratıcı fikirler edinmeyi ve kendini söz etme fırsatlarını da göz gerisi etmemek gerekir” diye konuştu.
ÖZ SAYGIYI OLUMSUZ ETKİLİYOR
Prof. Dr. Gonca Kızılkaya Cumaoğlu, “Zararlarına gelecek olursak; en başta siber zorbalık, çocukların ruh sıhhatini ve öz hürmetini etkileyen yaygın bir sorun maalesef. Kapalılık ve ferdî dataların sıklıkla bilinçsizce paylaşılması ise öteki bir kritik mevzu. Ayrıyeten, çok toplumsal medya kullanımı gençler ortasında anksiyete ve depresyona da neden olabiliyor” tabirlerini kullandı.
Prof. Dr. Cumaoğlu, toplumsal medyayı uygun yönetmek için şu tekliflerde bulundu:
“Bunu 3 temel boyutta ele alabiliriz: Bağlantı kurmak, eğitim vermek ve tesirli izlemek. En pratik teklifleri kısaca sıralayacak olursak; net sonlar belirleyin: Kuralları tanımlayın, net kurallar ve yönergeler oluşturun. Örneğin, ekran müddeti koyulabilecek birinci sınırdır. Meskende, aile yemekleri sırasında yahut yatmadan evvel telefon kullanımına müsaade vermediğiniz muhakkak alanlar belirleyin. Yaşlarına uygun olmayan platformlara müsaade vermeyin. Birçok platformun yaş sınırlaması olmasının bir nedeni vardır.
Bilginin doğruluğunu sorgulamayı öğretin: Yaşadıkları tecrübeler hakkında konuşmak, itimat ve farkındalığı teşvik eder. Açık ve itimada dayanan bir bağlantı yakalanmalıdır. Böylece çevrimiçi tecrübelerini sizinle tartışırken kendilerini rahat hissedeceklerdir. Toplumsal medyanın potansiyel risklerini ve yararlarını tartışın. Onlara çevrimiçi güvenlik, sorumlu davranış ve saklılığın ehemmiyeti hakkında bilgiler verin. Eleştirel olmayı öğretin. Örneğin karşılaştığı bilginin doğruluğu hakkında sorgulama yapabilsin.
İzleyin ve rehberlik edin: Ebeveyn denetim araçlarını kullanmak ve çocukları sağlıklı çevrim içi uygulamalara yönlendirmek kritiktir. Toplumsal medya platformlarındaki ebeveyn denetimi özelliklerinden yararlanın. Bu denetimler içeriği, ekran mühletini yönetmenize ve çocuğunuzun çevrimiçi etkinliklerini izlemenize yardımcı olabilir. Toplumsal medya trendleri, uygulamaları hakkında bilgi sahibi olun. Bu bilgi, potansiyel riskleri anlamanıza ve tesirli rehberlik etmenize yardımcı olur. Telaş verici bir davranış yahut içerik fark ederseniz, bunu derhal ele alın. Bunun neden uygunsuz olduğunu tartışın, oluşmuş yahut oluşacak durumlarla ilgili kesinlikle empati yapmasını sağlayın, daha uygun seçimler yapması konusunda rehberlik edin.
Rol model siz olun: Çocuklar ekseriyetle ebeveynlerini taklit ederler, bu nedenle sağlıklı dijital alışkanlıklar gösterin, hudutlu kullanımı siz de hayatınıza alın. Toplumsal medyada yaşadığınız olumlu ve olumsuz tecrübeleri paylaşın. Bu, onlara içgörü ve rehberlik sağlayacaktır.
Gizliliğin kıymetini öğretin: Çocuğunuzun saklılığın değerini anlamasına yardımcı olun. Kapalı bilgilerinin ihlali durumunda gerçekleşebilecek aksilikleri âlâ açıklayın. Gönderilerini ve ferdî bilgilerini kimlerin görebileceğini denetim etmek için toplumsal medya platformlarında kapalılık ayarlarını nasıl yapılandıracaklarını gösterin.
Çevrim dışı aktiviteleri teşvik edin: Çevrimiçi ve çevrimdışı etkinlikler ortasında sağlıklı bir istikrar kurulmasını teşvik edin. Hobileri, sporu ve ekran tabanlı olmayan öteki ilgi alanlarını teşvik edin.
Siber zorbalığı tartışın: Siber zorbalığın ne olduğunu ve bununla nasıl başa çıkılacağı konusunu kesinlikle konuşun. İster mağdur ister seyirci olsun, her türlü zorbalık olayını sizinle paylaşmaları için onları teşvik edin. Siber zorbalığın türel sonuçları hakkında tartışın.
Sonuç olarak; dijital ortamı anlamak, çocukların bu ortamda inançlı bir biçimde gezinmesine yardımcı olmanın anahtarıdır. Makul hudutlar koyarak, açık bağlantısı sürdürerek ve etkin bir biçimde rehberlik ederek, toplumsal medyanın hayatlarına olumlu katkı yapması sağlanabilir.”
