Konya Teknik Üniversitesi (KTÜN) öğretim üyelerinin geliştirdiği, betonarme kirişlerin kısa müddette ve düşük maliyetle güçlendirilmesine imkan sağlayan “çelik dikiş” tekniğinin, zelzele testlerinden muvaffakiyetle geçtiği görüldü.
KTÜN Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Musa Hakan Arslan ve Doç. Dr. Ceyhun Aksoylu, betonarme kirişlerin tamirat ve güçlendirmesi için bir proje üzerine çalıştı.
Fakültenin Yapı ve Mekanik Laboratuvarı’nda yürütülen çalışma sonunda kirişlerin kısa müddette ve düşük maliyetle güçlendirilmesine imkan sağlayan bir teknik geliştiren akademisyenler, bu çalışmanın patentini de aldı.
Yapılan sarsıntısı benzeştiren itme ve çekme testlerinde, zelzele anında mekanik çelik dikiş uygulaması yapılan kirişlerde, meydana gelecek kırılmalara rağmen muhafaza sağlandığı ortaya çıktı.
Patentli güçlendirme tekniği ani kırılmayı engelliyor
Doç. Dr. Aksoylu, AA muhabirine, “mekanik çelik dikiş” ismini verdikleri ve patenti alınan güçlendirme yolunun uygulamada kullanılması için deneyleri sürdürdüklerini söyledi.
TÜBİTAK projesi kapsamında gerçekleştirilen çalışmaların ikinci basamağında olduklarını vurgulayan Aksoylu, “Bu basamak bizim için sarsıntı testi etabı. Yani sarsıntı anında mekanik dikişler işe yarayacak mı? Bunu test etmek üzere birçok parametreyi dikkate aldığımız çok kapsamlı bir deneysel çalışma başlattık. Bu noktada çok önemli kazanımlar elde ettik.” diye konuştu.
Aksoylu, yaptıkları deneysel çalışmalarda çelik dikişin çok net biçimde işe yaradığını gördüklerine dikkati çekerek, şöyle konuştu:
“İçindeki sargı donatısı az olan kirişlerin mekanik dikişlerle güçlendirilebileceğini ispat ediyoruz. Yapı elemanı, zelzele anında kırılmadan kendi içinde deplasman yapacak. Buna yer değiştirme diyoruz. Bunu mekanik dikişlerle sağlayabiliyoruz. Ani bir kırılma, toptan bir göçme istemiyoruz. Münasebetiyle her bir yapı elemanının sünek (yer değiştirme, güç yutma kapasitesi) davranması gerekiyor, deplasman yapması gerekiyor. Yük taşıma kapasitesini kaybetmeden bunları yapması gerekiyor. Bugün bulduğumuz bu patentli güçlendirme tekniği de bunu sağlıyor. Bu güçlendirmeyle kirişin hem sünekliliğini artırıyoruz, tıpkı vakitte da yüzde 100’e yakın dayanım artışı gerçekleşiyor. Kirişin güçlendirilmesi yüzde 100 oranında sağlanmış oluyor.”
Uygun maliyetle güçlendirme yapılabiliyor
Bazı güçlendirme tekniklerinin maliyetli olduğuna işaret eden Aksoylu, “Bazı binalar güçlendirildikten sonra ‘keşke yıkılıp tekrar yapılsaydı’ durumuna gelebiliyor. Lakin mekanik çelik dikişler, uygulamadaki teknikler ortasında maliyeti en uygun olanı. Bütün yapı elemanlarındaki kirişler güçlendirilebilir diyemeyiz. Bunun bir sonu var ve aslında biz de bu projeyle bu hudutları belirleyip uygulayıcılara sunacağız.” tabirlerini kullandı.
Aksoylu, emelinin, 2019’da yürürlüğe giren Türkiye Bina Sarsıntı Yönetmeliğine bu tekniğin yer alması olduğunu belirterek, bu sayede tekniğin süratli halde güçlendirilmeyi bekleyen kiriş elemanlarında kullanılacağını kaydetti.
