Kocaeli Üniversitesi (KOÜ) akademisyenleri, Çin iştirakinde yeni tip koronavirüs (Kovid-19) tedavisinde kullanılacak ilaç üretimine ait antikor geliştirdi.
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ile Çin Ulusal Doğal Araştırma Vakfı (NSFC) ikili işbirliği programı kapsamında 2020’de kabul edilen “Geniş Tesirli Yeni Anti-Korona Virüs Stratejilerinin Geliştirilmesi Projesi” çerçevesinde KOÜ’den proje yürütücüsü Prof. Dr. Aynur Karadenizli ile öğretim üyeleri Prof. Dr. Murat Kasap, Prof. Dr. Gürler Akpınar, hekim öğretim üyeleri Hüseyin Uzuner ve Emel Azak çalışmalar gerçekleştirdi.
Akademisyenler, projenin Türkiye ayağında, KOÜ Tıp Fakültesi Moleküler Araştırma ve Antikor Laboratuvarı’nda yer alan Antikor Üretim Ünitesi ile Proteomiks Ünitesi’nde protein amaçlı ilaç molekülünün antikor kısmını üretti.
Üretilen antikorla alakalı iki molekülün, Kovid-19 etkeni SARS-CoV-2 ve mevsimsel koronavirüslere karşı aktif olduğu belirlendi.
Akademisyenler, aktifliği yüksek 2 antikoru seçip proje ortakları olan Çin’den Shanghai Jiao Tong Üniversitesine gönderdi. burada yapılan ek çalışmalar sonrasında molekül için milletlerarası patente başvuruldu.
“Virüsün hücre girişinin engellenmesi ve hücre dışında ortadan kaldırılması hedefleniyor”
Prof. Dr. Karadenizli, AA muhabirine, TÜBİTAK ve NSFC ikili işbirliği çerçevesinde yürüttükleri memleketler arası projede SARS-CoV-2’nin hem teneffüs sistemi hücreleri içine girişinin engellenmesini hem de hücre dışında ortadan kaldırılmasını hedeflediklerini söyledi.
Karadenizli, Kasım 2020’de onaylanan projede Türk partnerler olarak birinci planda antikor üretmeleri gerektiğini aktararak, laboratuvarlarında bilhassa SARS-CoV-2 virüsünün yapısal olmayan proteinlerinden birine karşı 2 antikor elde ettiklerini kaydetti.
Bunları elde edilen öbür antikorlar ortasından seçtiklerini lisana getiren Karadenizli, “Antikorların afinite (antikor ile antijen ortasındaki ilişki) ve aviditesiyle (antikor ve kompleks antijen ortasındaki bağlanma kuvveti) ilgili çalışmaları yaptık. Sonuçta 2 antikoru bu proje için Çin’deki partner laboratuvara gönderdik. Projede bizim yaptığımız kısım da var, onların yaptığı kısım da var. Onlar yaptıklarını bize gönderip, biz onlar üzerinde de çalışıyoruz. Örneğin, hücre içinde virüsün engellenmesine yönelik düzenekte çok sayıda molekül ortasından taranan 12 molekül vardı. Bunları bize gönderdiler. Bunların virüsler üzerindeki tesirlerine baktık. Burada SARS-CoV-2 yanında mevsimsel koronavirüsleri de taradık ve onların içerisinden 2 molekülü faal bulduk.” diye konuştu.
“Tedavide uygulanacak molekülün üretimine geçildi”
Karadenizli, moleküllerden elde ettikleri dataları partnerlerine ilettiklerini belirterek, şöyle devam etti:
“Ürettiğimiz antikorların da kullanıldığı ‘PROTAC molekülü’ dediğimiz tedavide uygulanacak molekülün imaline geçildi. Evvelden virüs üzerinde aktifliğini bulduğumuz 2 molekül için de sevindirici haber; patent müracaatında da bulunuldu. Bunun ön hazırlığını yaptık. Kovid-19 hastasıyla temas riskli durumda kullanılabilecek bir ilaç ya da virüsle enfekte olmuş; baş ağrısı, üst teneffüs yolu enfeksiyonu, kas ağrıları üzere şikayetleri olan hastaların tedavisinde kullanılacak.”
İlaç molekülünün, şikayeti ve riski olmayan şahıslarda aşılama üzere kullanılmayacağını vurgulayan Karadenizli, “Belli bir yaşın üzerindeki hastalarda risk hala mevcut. Toplumun büyük bir kısmı olmasa bile ileri seviyede obez olan, kilolu olan şahıslarda de risk yeniden kelam konusu. Amaç kitleyi bu küme oluşturuyor.” sözlerini kullandı.
