Ticaret Bakanlığı, 6 Temmuz’da gerçekleştirdiği yönetmelik değişikliğiyle, 15 Temmuz’dan itibaren ikinci el taşıtların üretici tarafından tavsiye edilen satış fiyatının üzerinde ilana çıkmasını, 1 Ocak 2024’e kadar yasaklamıştı.
Bu düzenlemeyi ihlal edenlere 300 bin liralık ceza uygulanması kararlaştırılırken, bu kapsamda bugüne kadar 35,4 milyon liralık para cezası kesilmişti.
Donanımlara ek para
Bazı araç satıcıları, kelam konusu kısıtlamayı delmek için çeşitli yollar ararken artık de “ekstralar” mazeret edilmeye başlandı.
Buna nazaran, ikinci el araç satanlar, ilan sitelerinde aracın fiyatını sıfır fiyatının altında duyuruyor lakin araçta cam sineması, kaput sineması, boya muhafaza, sürat sabitleyici, anahtarsız giriş üzere ekstra donanım ve aksesuarların yer alması mazeret edilerek, satış fiyatı dışında ek bedeller talep ediliyor. Böylelikle, aracın fiyatı sıfır fiyatını aşmış oluyor.
Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu (MASFED) Genel Lideri Aydın Erkoç, salgın sürecindeki üretim ve lojistik zahmetleri nedeniyle araç fiyatlarının arttığını belirterek, “Geçtiğimiz yıl bu fiyat artışlarının önüne geçmek maksadıyla Ticaret Bakanlığı tarafından sıfır araçların 6 ay ve 6 bin kilometre kuralına uymadan satılamaması kararı getirildi, fakat bu uygulamanın ferdi olarak araç alıp satanları kapsamaması münasebetiyle fiyat artışlarının önüne geçilemedi.” dedi.
‘Suistimal edenler cezalandırılsın’
Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın, vazifeye gelir gelmez bu mevzuda kimi yeni tedbirler aldığına dikkati çeken Erkoç, şunları kaydetti: “Bilindiği üzere şu an ilan sayfalarında yer alan ikinci el araç fiyatlarının distribütör tarafından belirlenen sıfır fiyatının üzerine çıkamayacağına ait düzenleme yapıldı, lakin vakit zaman bu mevzuda vatandaşın gördüğü ilandan farklı fiyatlarla karşılaştığına dair meşakkatler gündeme geliyor. Aksesuar durumu denetim edilebilir, aksesuarsız olduğu halde yüksek fiyat yazılıyorsa gereken ceza verilebilir. Kurnazlık yapıp bunu berbata kullananlar elbette cezalandırılmalı. Burada elbette ki aksesuar eklenebilen durumlar dışında bu mevzuyu suistimal edenler de olabilir, fakat bu işi, meslekle alakası olmayan, kayıtsız ve vergisiz bir formda bu işi yapan şahısların daha fazla yaptığını görüyoruz.”
‘Vergi ödemeden ayak üstü alıp satanlar çok fazla’
Türkiye’de araba alım satımının bir yatırım aracı haline geldiğine işaret eden Erkoç, durumun sona ermesiyle fiyatların yükselmesine de pürüz olunabileceğini söyledi.
Araç alım satımında gerçek bireylerin oynadığı role değinen Erkoç, “Hiçbir vergi ödemeden ayak üstü alıp satanlar çok fazla. Cezai uygulamalar başladığında buradaki kayıt dışılığın önüne de geçilecektir. ‘Al-sat’çı olarak tabir ettiğimiz, bayilerden araçları alıp stoklayan bireylere cezalar yazılmaya başladığı anda, bu yapay köpüğün de fiyat artışlarının da önüne geçileceğini düşünüyoruz. Tüm motorlu araç satıcıları olarak beklentimiz, 3 ve üzerinde araç alıp satanlara cezai süreçlerin uygulanması.” tabirini kullandı.
‘ÖTV artışı beklemiyoruz’
Piyasada ÖTV artışı yapılacağına ait söylentilerin de yer aldığını vurgulayan Erkoç, bu çeşit tezlerin, fiyatları artırmak için gayeli biçimde çıkarıldığını düşündüğünü lisana getirdi.
Erkoç, “Bizim, dalda gördüğümüz kadarıyla bu türlü bir mevzu gündemde değil. Gerçekten ilgili kurumlarla yaptığımız görüşmeler de bunu gösteriyor. Vatandaşlarımızın da bu çeşit bahislerde uyanık olmalarını, piyasa istikrarını bozmaya çalışan söylentilere prestij etmemelerini öneriyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
‘Tüketici ziyanlı çıkıyor’
Tüketiciler Derneği (TÜDER) Genel Lideri Levent Küçük de kamu otoritesi tarafından alınan tedbirlere karşın araba bayileri, distribütörler ve ikinci el araç alım satımı yapanların, uygulamaya direndiğini tabir ederek, “Bu işten de tüketici ziyanlı çıkıyor. Perakende ticarete ait kanunda, aksesuar ve gibisi ek eserlerle satış fiyatının artırılamayacağına ait düzenleme yer alıyor.
Otomobil satın alırken tüketiciye aksesuarlar dahil satış fiyatı söylenmeli ve o kabul edilmeli. İlan edilen fiyat ile araba satın almak üzere işletmeye gidildiğinde farklı fiyat sunulmamalı. Bu, hem tüketici çıkarları hem de piyasadaki rekabet açısından kıymetli. Tüketici birden fazla satıcıdan fiyat mukayesesi yapabilir yahut benzeri özelliklere sahip araçlar ortasında da mukayeseye gidebilir. İlan edilen fiyata bakıyorsun, lakin satın almaya gittiğinde fiyat artabiliyor.” diye konuştu.
Düzenlemelere adeta baş tutularak ikinci el araç fiyatının üst çekildiğine dikkati çeken Küçük, “Böylece hem tüketicilerin ekonomik çıkarlarına ziyan veriliyor hem de piyasanın işlerliği bozuluyor. Bu mevzuda daha aktif denetim yapılmalı ve daha ağır yaptırımlar uygulanmalı. Ticaretten men üzere cezalar verilmeli. Yasal düzenlemelere direnç var.” görüşünü paylaştı.
‘Aksesuar incelemesi gelmeli’
Hazine ve Maliye Bakanlığının da bu süreçte devreye girmesi gerektiğini belirten Küçük, Bakanlığın, sıfır aracın çıkış fiyatı ile bayi fiyatı ortasındaki farkı denetim etmesi gerektiğini aktardı.
TÜDER Genel Lideri Küçük, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Fatura düzenliyorlar ancak faturanın içeriğine bakmak lazım. Aksesuar ve gibisi eserlerle fiyatın artırılıp artırılmadığı incelenmeli. Ferdi satıcılarda ise bir takvim yılında 3’ten fazla araç alıp satılıyorsa, bu işi ticari olarak yapıyorsa vergi kaydı yapılmalı. Bu bireyler de bundan kaçınmak için öbürleri ismine, akrabaları ismine alım satım yapıyor. Bunlarda da bankalardan para hareketleri takip edilmeli. Aşikâr meblağın üzerindeki transferlerin takibi yapılmalı.”
