Dolandırıcılık olaylarının toplumsal ve ferdi tesirlerini kıymetlendirmek emeliyle yapılan ön araştırma sonuçları açıklandı. Araştırmaya katılanların yüzde 37’si internet dolandırıcılığına maruz kaldığını, yüzde 15’i yüz yüze alışveriş sırasında gerçekdışı bilgilerle kandırıldığını, yüzde 10’u ise telefonla dolandırıldığını belirtirken “dolandıranı bulmaya çalışmak” konusunda bayanların yüzde 22’si dolandırıcıyı bulmaya erkeklere nazaran daha fazla gayret gösteriyor.
“Dolandırıcılığın Toplumsal ve Ferdî Yansımaları” ön araştırmanın sonuçları paylaşıldı. Beykent Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Kısmı Öğr. Üyesi Doç. Dr. Abdurrahman Yılmaz ve Sosyolog Kadir Gürtan tarafından yürütülen ön araştırma, İstanbul’da ikamet eden 306 dolandırıcılık mağduruyla yapılan görüşmelerle gerçekleştirildi.
En fazla dolandırıcılık internet üzerinden yapılıyor
Kapsamlı bir araştırmaya hazırlık emeliyle yapılan ön araştırmada elde edilen bulgulara nazaran dolandırıcılık tipleri ve oranları şu formda sıralandı:
İnternet Dolandırıcılıkları: %37
Satış (Yüz Yüze) Sürecinde Dolandırıcılık: %15
Telefonla – Toplumsal Mühendislik/ Senaryo Dolandırıcılığı: %10
Kredi Kartı/ Bankamatik/ Bankacılık vb. Dolandırıcılık: %7
İş Kurma/ Yatırım: %4
Diğer: %11
Dolandırıcılık mağdurlarının davranışlarını da inceleyen araştırmaya nazaran, dolandırılmanın akabinde mağdurların yüzde 64’ü suçluluk hissediyor. Üzülme, kendine kızma, dolandırıcıya kızma üzere hisleri içeren karışık duygusal yansıların ortaya çıktığı görülüyor. Dolandırıcılık mağdurlarının yüzde 72’si öteki insanlara, yüzde 47’si genel olarak hayata itimadını kaybettiğini belirtiyor. Kendine inanç kaybı yüzde 54 oranında gözlemleniyor. Dolandırıcılık, kişinin yakın etrafına (%32), güvenlik güçlerine (%40) ve adalete itimadını (%44) etkiliyor.
“Kadınlar dolandırıcıyı bulmaya çalışıyor”
Araştırmaya katılanlar dolandırıldıklarını birinci evvel aileleriyle paylaştıklarını söz ediyor. Dolandırıldığını arkadaşı ile paylaştığını belirtenlerin oranı erkeklerde daha fazla iken, “dolandıranı bulmaya çalışmak” konusunda bayanların yüzde 22’si dolandırıcıyı bulmaya erkeklere nazaran daha fazla efor gösteriyor.
Dolandırılanların yalnızca 3’te 1’i kolluk kuvvetlerine başvuruyor
Dolandırıcılık mağdurlarının yalnızca üçte biri dolandırıldıklarını kolluk kuvvetlerine/resmi makamlara bildirdiğini tabir ediyor. Şikayette bulunmama münasebetlerinin başında ise sonuç alınamayacağının düşünülmesi ve bu nedenle uğraşmanın yararsız olduğuna inanılması geliyor. Dolandırıcılıkta anahtar kavramlardan birisi olan “ikna”nın da anlaşılmaya çalışıldığını belirten araştırmacılar, mağdurların ikna edilmesinde en kıymetli etkenin web sitesi, e-posta hesabı ve telefon numarasının gerçek üzere görünmesi olduğunu belirtiyorlar.
“Toplumsal ve ferdi meselelere yol açıyor”
Araştırmacılar dolandırıcılık ile ferdî bilgilerin saklanması ortasında epeyce değerli bir ilişki bulunduğunu vurguluyor. Ön araştırma ile ilgili konuşan Doç. Dr. Abdurrahman Yılmaz, “Dolandırıcılar hareketlerine, bir biçimde temin ettikleri ferdî bilgiler ile inandırıcılık katmaktadır. Bu nedenle, dolandırıcılıkla çabada kıymetli boyutlardan birisi gerek kurumsal manada gerekse de kişisel olarak ferdî bilgilerin korunması yatmaktadır. Bu ön araştırma ayrıyeten maddi kayıpların ötesinde dolandırıcılığın toplumsal ve ferdi problemlere yol açtığını gösteriyor. Dolandırıcılıkla uğraşta, yasal düzenlemelerin yanı sıra toplumsal şuur ve proaktif tedbirlerin alınması kıymetli. Türkiye’de bu alandaki uğraşların daha sistemik ve kurumsal bir hale dönüştürülmesi gerekiyor” sözlerini kullandı. – İSTANBUL
