ABD’de Boeing 737 Max 9 tipi yolcu uçağının havadayken gövdesinden modül kopması sonrası Boeing bir sefer daha soru işaretlerinin amacında. Yüzlerce Boeing 737 Max 9 tipi uçak inceleme için hangara çekildi.
737 Max serisi 2017 yılında dünyadaki havayolu şirketlerine teslim edilmeye başladı. Yaklaşık bir yıl sonra da birinci kaza yaşandı.
Bu kaza ile başlayan süreci derledik.
Boeing 737 Max ailesi 7, 8, 9 ve 10 modellerinden oluşuyor.
Boeing 737 Max’leri Airbus firmasının A320 modeline rakip olarak üretti.
İki uçak manzara olarak da birbirine çok benziyor ve orta uzaklık ticari uçuşların büyük bir kısmı bu uçaklarla yapılıyor.
Boeing 737 Max uçaklar Boeing tarihinde en süratli satan uçak olmuş, dünya çapında 100 havayolu şirketinden toplam 4500 uçak siparişi almıştı.
Ancak Boeing’in 737 Max serisi 2018 ve 2019’da beş ay ortayla iki büyük kaza ile gündeme gelmişti.
Endonezya ve Etiyopya’da düşen 737 Max uçaklarında toplam 346 kişi ömrünü yitirmişti.
Araştırmacılar, her iki kazada da uçakların burnunu aşağı yanlışsız çeken arızalı MCAS sistemi sensörlerin sorumlu olduğunu rapor etmişti.
Bu iki kaza sonrası dünya çapında yüzlerce 737 Max uçağına yaklaşık iki yıl boyunca uçuş yasağı uygulanmıştı.
İlk kaza 29 Ekim 2018’de yaşandı.
Endonezya’nın başşehri Jakarta’dan kalkan, Lion Air şirketinin Boeing 737 Max 8 tipi uçağı, kalkıştan yalnızca 13 dakika sonra denize çakılmıştı, 189 yolcu ve mürettabatın hepsi ölmüştü.
Kazadan, uçağın kanatlarının kâfi kaldırma kuvvetini sağlayamayacak kadar suratının azalması yahut kanatlardaki hava akımının bozulması durumunda ortaya çıkan “Stall” durumunu engellemek için uçağa konulan sistem sorumlu tutulmuştu.
Yaklaşık 5 ay sonra Başşehir Addis Ababa’dan kalkan ET-302 sefer sayılı 737 Max 8 tipi uçak da, kalkıştan kısa mühlet sonra düşmüştü.
Boeing Endonezya ve Etiyopya’da düşen 737 Max uçaklarında ömrünü yitirenlerin ailelerine 100 milyon dolar ödemeyi kabul etmişti.
Boeing, yaşanan iki uçak kazasının akabinde suçlamaları kabul etti ve Amerika Birleşik Devletleri Adalet Bakanlığı’yla uzlaşma yolunu seçti.
Havacılık devi, 2021 yılında, sıkıntılı uçaklar nedeniyle ziyan gören hava yolu şirketlerine yapılacak ödemeler dahil 2.5 milyar dolarlık tazminat ve para cezasını kabul etti.
Şirket 2022’de de yatırımcıları, iki kazanın pilot yanlışı nedeniyle yaşandığı istikametinde aldattığı gerekçesiyle 200 milyon dolar tazminat ödedi.
Boeing’in toplam ziyanının yaklaşık 21 milyar dolar olduğu hesaplanıyor.
