Stanford Üniversitesi ve birebir vakitte SLAC Ulusal Hızlandırma Laboratuvarı’nda vazifeli bilim adamı Gabriel Blaj liderliğindeki bilim adamları, küçük su parçacıklarını çok yüksek güçle buharlaştırarak oluşan patlamayla 270 desibel (dB) düzeyinde ses üretmesini başarmışlar.
Ulaşılan bedelin ne kadar yüksek olduğunu anlamak için günlük hayattan birkaç örnek verebiliriz. Örneğin günlük hayatta bir insanın duyabileceği en düşük ses düzeyi yaklaşık olarak 3 cm aradaki sivri sinek vızıldamasıdır. Olağan konuşma 55 dB, alarmlarımız ise 80 dB seviyesindendir. Bir elektrikli testere 100 dB ses çıkarırken, bir jetin kalkışı 100 metre aralıktan 130 dB olarak ölçülür. Bu düzey tıpkı vakitte ateşli taraftar kümelerinin rekor kıran tezahürat düzeyine hayli yakındır.
Ses, gaz ortamında en çok 194 dB düzeyine çıkabilirken, bu kıymet su altında 270 dB’ye kadar yükselebiliyor. Bunun nedeni ise unsurun hudutlarında gizli. Benzeri halde sıcaklığın da alt ve üst sonları var. Bir husus mutlak sıfıra kadar soğutulduğunda artık vereceği daha fazla ısı bulunmadığından daha düşük sıcaklıklara inemiyor. Hususun ulaşabileceği en yüksek sıcaklık pahasının de muhakkak bir hududu var. Bir maddeyi milyonlarca derece sıcaklığa kadar ısıtabiliriz, lakin bir yerden sonra o kadar ısınacak ki atomlar kesimlerine ayrılmaya başlayacak ve sıcaklık daha fazla artamayacaktır.
Benzer durum bir basınç dalgası olan ses için de geçerli. 0 dB de hiç basınç yokken çok yüksek basınçta ortam parçalanmaya başladığından sesin belirli bir düzeyin üstüne çıkması mümkün olmuyor.
Bilim adamları yaptıkları çalışmada, 14 ila 30 mikrometre çapında mikro su akımlarına x-ray ışını ateşlediklerinde de bu durum yaşanmış. Işın, suya vurarak buharlaşmasına ve bir ses dalgası oluşmasına neden olmuş. Oluşan ses dalgası su akımının üzerinde hareket ederek kendini kopyalamış ve “şok dalgası treni” oluşturmuş.
Sok dalgası treninin oluşturduğu basınç farkının belirli bir seviyeyi aşması halinde suyun buharlaşmaya başladığı görülmüş. Bu da buharlaşmadan çabucak evvelki patlama düzeyinin mümkün olan en yüksek ses düzeyine çıktığını göstermiş.
Bilim adamları elde ettikleri bulgunun, akademik datadan çok daha kıymetli olduğunu söylüyor. Şok dalgası trenlerinin nasıl çalıştığının anlaşılabilmesi halinde küçük ölçekte çalışılan gereçlerin su altında şok tesirine maruz kalmasının önüne geçilebileceği, böylelikle daha uygun ilaç ve materyallerin üretilebileceğini belirtiyorlar.
