ANTALYA’da, Birinci Dünya Savaşı’ndan kalma, 2 kilometre uzunluğunda savaş mevzileri ve komuta denetim merkezi keşfedildi. Mevziler hakkında tespit ve tescil çalışmaları yapan emekli albay Suat Akgül, “Bütün olarak düşündüğümüzde hem Antalya hem Akdeniz kıyısında bu formda büyük, geniş ve korunaklı siperlerin olması bir ilktir” dedi.
Birinci Dünya Savaşı sırasında Harbiye Nazırı Enver Paşa’nın buyruğuyla, Antalya’nın karadan ve denizden işgalini önlemeye yönelik yapılan mevziler, tesadüfen bulundu. Birinci Dünya Savaşı’ndan kalma Antalya Bölgesi’nin birinci savaş mevzilerinin kalıntıları, 2020 yılında Antalya Hayvanat Bahçesi’nde çalışan bir vazifeli tarafından fark edildi. Vazifelinin durumu tanıdığı bir emekli albaya iletmesi üzerine Antalya’da yaşayan emekli öğretmen albay Dr. Albay Suat Akgül ile irtibata geçildi. Türkiye Emekli Subaylar Derneği (TESUD), Türkiye Emekli Astsubaylar Derneği (TEMAD), Antalya Karatay Çalışma Kümesi üzere sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte çalışan Suat Akgül, Antalya’da birinci defa ortaya çıkarılan Birinci Dünya Savaşı’na ilişkin savaş mevzileri ile siperlerin ayrıntılarını DHA’ya açıkladı.
Uzun yıllar Kara Harp Okulu’nda tarih derslerinde öğretmenlik yaptığını aktaran Akgül, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Daire Başkanlığı’nda (ATASE) Arşiv Şube Müdürü görevindeyken Çanakkale, Kütahya- Eskişehir, Sakarya ve Büyük Taarruz Muharebe bölgelerinde saha araştırmalarında bulunup Eskişehir-Tandır bölgesindeki siperlerin tespiti konusunda çalışmalar yaptığını söyledi. Akgül, Sakarya Harbi muharebe bölgesinde Polatlı-Basrikale mevzilerinde ve başka siperler hakkında incelemelerde bulunduğunu anlattı. 4 yıl evvel Antalya Hayvanat Bahçesi sonlarında bulunan mevziler üzerine kendisiyle irtibata geçildiğini aktaran Akgül, “Mevzilerle ve siperlerle ilgili deneyimim olduğu için beni buldular. Ben de burada değerlendirmeler yaptım. Türkiye Emekli Subaylar Derneği, Türkiye Emekli Astsubaylar Derneği’nden emekli albaylarla inceleme yaptık. Bunların Birinci Dünya Savaşı’ndan kalan siperler olduğunu tespit ettik. Bu; Antalya’da, hatta Akdeniz kıyısında bu halde büyük, geniş ve korunaklı siperlerin olması bir birincidir ve değerlidir. Birinci Dünya Savaşı’ndan kalmış canlı siperlerdir” dedi.
‘1917 YILINDA ENVER PAŞA’NIN BUYRUĞUYLA OLUŞTURULDU’
Mevzilerin imal evresini anlatan Akgül, “1916 yılının başında Çanakkale Cephesi kapandığında gerek düşman kuvvetleri gerek bizim birliklerimiz Çanakkale cephesinden diğer yerlere hakikat ayrılıyor. Bizim birliklerimiz ekseriyetle Aydın cephesine gidiyor. Düşman birlikleri, bilhassa İngiliz birlikleri Akdeniz kıyısındaki çeşitli adalarda, Mısır İskenderiye bölgelerinde askeri birliklerini konuşlandırıyor. Bu noktada Akdeniz Bölgesi’ni daima gemileriyle taciz ediyor ve abluka altına alıyorlar. Bilhassa Antalya bölgesini ablukaya almayı ve bir kara harekatıyla girileceğini değerlendiriyorlar. Bu noktada bu tehdidi pahalandıran genelkurmayımız, o zamanki Erkan-ı Harbiye askeri bir önlem almak gerektiğini buyruk haline getiriyor. O devirdeki siperlerin yapılmasıyla ilgili Enver Paşa’nın buyruğuyla 1917 yılının sonlarında Antalya’ya ve kıyı bölgelerine buyruklar gönderiliyor. Bu bölgede savunma mevzilerinin yapılması ve düşmana karşı direnç noktalarının oluşturulmasına yönelik çalışmalar yapılıyor. İşte bu hayvanat bahçesinin içerisindeki siperler, 1917 yılının sonlarından itibaren oluşturulan siperlerdir” diye konuştu.
‘CANLI BİR HALDE BOZULMADAN KORUMA EDİLMİŞ’
Suat Akgül, açıklamasında, “Mevzilerin 2 kilometre civarında genişliği olduğunu düşünüyoruz. Fakat şu an inceleme yapabildiğimiz alan 250 metre civarında. Buranın doğal yapısı biraz taşlık kayalık olduğu için daha güç yapılmıştır. Onun avantajını bugün görebiliyoruz. Bugüne kadar canlı bir biçimde bozulmadan koruma edilmiştir” dedi.
Savaş mevzilerinin yanı sıra bölgede komuta denetim merkezinin de keşfedildiğini açıklayan Akgül, “Çevresinde komuta denetim merkezi, komuta yönetim merkezi ve tıpkı vakitte gözetleme merkezi var. Makineli tüfek nişancısının, sahra topunun mevzilendiği yerler var. Buralarda hem yol irtibat noktaları hem de gözetlemek için gözetleme mevzileri oluşturulmuş. Yalnızca siperlerin olduğu yer değil, birebir vakitte askeri birliğimizin de konuşlandığı yer. Anlıyoruz ki Ulusal Uğraş periyodunda burada da bir askeri birlik koruma edilmiş. Antalya’nın bir halde işgali ve bölgede bir muharebe olması düşünülerek burada da bir askeri yapılanma oluşturulmuş” diye konuştu.
ANTALYA KIYILARI RAHATLIKLA GÖRÜLÜYOR
Burdur-Antalya yolu Kepezüstü’ne konuşlandırılan Denetim Komuta Müşahede Merkezi’nin Antalya’nın her yerini görebilecek bir noktaya yapıldığına dikkati çeken Akgül, “Herhangi bir gemi Antalya kıyılarına geldiğinde dürbünle rahatlıkla görülebilecek bir mevkide. Burdur-Antalya yolu karşısında da siperler olduğunu biliyoruz. Buradaki siperlerin ve askeri yapılanmanın birinci emeli kıyı güvenliğini, ikinci gayesi ise yol güvenliğini sağlamaktır” dedi.
‘BU KIYMETLİ KEŞİF ANTALYA’DA BİR İLK’
Mevziler ve ‘Komuta Denetim Merkezi’nin birinci sefer keşfinin hem Antalya, hem de Türkiye açısından çok değerli olduğunu vurgulayan Akgül, şöyle konuştu:
“Birinci Dünya Savaşı’ndan kalan siperlerin Çanakkale’de, Sakarya’da olduğunu biliyoruz. Antalya Bölgesi’nde Birinci Dünya Harbi’nden ve Ulusal Uğraş periyodundan kaldığını bilmiyorduk. Burada bunu tespit etmiş olduk. Bu alanın canlandırılarak, görsel dayanaklarla öğrencilere ve gelecek kuşaklara, turistlere görülebilecek bir hale getirilmesi istiyoruz. Ulusal Savunma Bakanlığı’nın, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın, Antalya Valiliği’nin, vilayet kurum ve kuruluşlarının ilgisini bekliyoruz. Çanakkale üzere bir seyahat, eğitim alanı olabilir. Bu siperleri ve gözetleme merkezini bütün olarak düşündüğümüzde hem Antalya hem Akdeniz Bölgesi açısından bu kadar canlı ve net mevzi ve siperler yoktur. O manada düşündüğümüzde bu çok değerli bir keşiftir ve Antalya’da birincidir.”
