Çevremizde görüştüğümüz pek çok ailenin yaşadığı sıkıntılardan biri çocuğa kelam dinletememektir. Oysa anne ya da baba birbirine kelamını dinletebilir, çok saygılı davranmaya ihtimam gösterdikleri büyükanne ya da büyükbabalara da tatlılıkla kelam dinletebilir, ama küçük yumurcağa gelince bu bahiste başarılı olamadıkları görülür. Bu husus, vakitle, onları hem külfete hem de türlü telaşlara sürükler. Zira meskende bir tek onun istekleri geçerlidir. Anne – Baba çocuğun türlü meseleleri lisana getirilir, tahlil arayışları içinde ne yaparlarsa yapsınlar, bir türlü kelam dinletemediklerinden kelam edilir. Ayrıyeten, bir kelamı de söylemeden edemedikleri görülür, “asıl yanılgı bizde, biz de çok kusurluyuz lakin ne yapabiliriz?”. Bu söylediklerine hak vermemek mümkün müdür? Evet söylenenler doğrudur. Zira etrafımızdakilere kelamımızı dinletirken ne yapacağımızı bilip reaksiyonlarımızı ona nazaran sıraladığımız halde, çocuğumuza gelince bunu başaramayız. Bebek doğmadan öncesinden başlamak üzere bizler etraftan gelen ihtarları dinliyor ya da izliyoruz. Bir anne-babanın kucağındaki ya da elinden tuttuğu çocuğa hayran hayran bakıyoruz. Meğer biz ne kadar imrenirsek imrenelim, genel olarak çok beğendiğimiz çocuğun da yaşattığı türlü ezalar olabileceği kesindir.
Örneğin; yemek yememe, öbürleri ile yeterli geçinememe, kendi sorumlulukları olan şeyleri başkalarından bekleme, istediğini elde etmek için türlü sistemlere başvurma, ilgi çekebilmek için yaratılan istenmeyen davranışlar gibi… Pekala tüm bu istenmeyenleri çocuk tabiatıyla mi icat etmektedir? Asla! Her çocuk çekirdek aile ortamında gözünü açar, anne-babasını ve daha sonra etrafındakileri örnek alır. Çocukların büyük bir saflık içinde dünyaya geldikleri yadsınamaz. Bu saflık onun hiçbir şey bilmediğindendir. Ona her şeyi öğretecek olan en güçlü etken anne-babasıdır, ama öğrenme sürecinde tek şey bütün doğruların önünü keser; Duygusallığımız… Bebek artık birtakım şeyleri yapabilecek duruma geldiği halde, duygusallığımızın tutsağı olarak çabucak atılıp bizler yapmaya kalkışırız. Zira onun büyümekte olduğunu ve neyi ne vakit yapması gerektiğini bir türlü düşünemeyiz. Bize nazaran o hep bebektir. Üzülmesin, zorlanmasın diye bebekken yaptığımız üzere yiyecekleri ezerek vermeyi sürdürürüz. Gittiğimiz meskendeki çocuk onu üzüyor diye konut ziyaretlerini azaltırız. Bir şey istediğinde, elde edebilmek için, hele hele ağlıyorsa adeta dünyamız yıkılır, ağlamaması için, gerekmeyenleri de gerçekleştiririz. Zira o emretmektedir, biz de yerine getirmekteyiz. Bu sayılanların hepsini tahminen yapmayabiliriz fakat, ona hitap şeklimiz bile “bebeğim” değil midir? Aslında ona sorulduğunda bebekliği asla kabul etmediği halde, her nedense, ona “bebeğim” deriz. İstediklerimizi yaptırabilmek ya da bu hususta başarılı olabilmek içinneler yapabiliriz, bu mevzuda neler düşünebiliriz?
Gerek çocuk uzmanı hekimleri, gerekse biz pedagog ve psikologların ihtarları,anne-babalara yol göstermektedir. Örneğin; bebek beslenmesinde, vakti geldiğinde, yavaş yavaş katı besinlere geçilmesi gerektiği belirtilince kimi ailelerin bunlara kulak asmadığı, anne-baba duygusallığı ve konuttaki deneyimli diğer büyüklerin tesiriyle çocuğa pütürsüz ve de sırf istediği şeylerden diğerini yedirmediği, evde bolca oyuncak varken yenilerinin sık sık alınmaması konusunda yapılan ikazların tutulmadığı, anne ve babanın çocuğa yaptığı ihtarları başkasının bozmaması konusunda öğütlenenlerin zıddının uygulandığı zaman çocuğun konut içi hakimliğini daha da pekiştirmiş oluruz. Bu üzere durumlarda çocuğun ikilemde kalması ile besbelli bir kalıp oluşturarak kendini kabullendirdiğinde, artık yapılacak şeyin, uzmandan tekrar yardım almaktan öteki yolu kalmaz. Uzmanın öğütlerinin bir kısmı, işimize o denli geldiği için tutulmayınca yumurcak mesken içinde tek kelamı geçen birey olur.. Pekala konut içinde neler yapılmalıdır?
Bebeklikten başlamak üzere, çocukların istedikleri, tahminen de tek şey, ilgi çekme isteğidir. Bu isteği benimsetebilmek için çocuk yavaş yavaş türlü yollar dener. O denli bir vakit gelir ki, artık çocuğun isteyip de yaptıramayacağı pek bir şey kalmaz. İşte sorun çocuk denen ve de bizlerin yarattığı bu yapıt karşısında ne yapacağımızı şaşırırız. Meğer bu durum belirmeden evvel; isteklerin de bir hududu olduğu ve bazıları yapıldığı üzere, kimilerinin asla yapılamayacağını çocuğun kabullenmesi sağlanmalıdır. İstediğini elde edebilmek için ağlıyorsa, kendini yere atıyorsa, bağırıp çağırıyorsa, hatta vurmaya başvuruyorsa, tükürüyor ya da makus kelam söylüyorsa, istenmeyen davranışlarını yinelemekle bizi tehdit ediyorsa, yapılacak şey, ortaya koymaya çalıştığı hareketi ile yalnız başına kalmasını sağlayabilmektir. Bunu yaparken, o anda yapmakta olduğumuz işimize devam edip, onunla asla ilgilenmemeliyiz.
Çocuklar genel olarak engel olmak istediğimiz şeyleri yapmaktan çok hoşlanırlar. Yani “yapma!” dedikçe yaparlar. Ve küçük olmalarına karşın, bu durumda bizi zahmetten çıkarabilmenin yollarını ararlar ve sonunda da başarılı olurlar. İstediği bir şeyin alınıp alınmayacağına karar verenin fakat bizler olması gerektiğini kabul etmelidirler. Ancak bu konuda verdiğimiz kararlar kesin olmalıdır, verilen karardan asla dönülmemelidir.Çocuk bizlerin tutumuna alışmışken bir vakit sonrasında, elde etmenin yollarını bulmak için tekrar kendi yöntemlerini uygulamaya kalkışabilirse de, bizler ona karşı kesin tutumlarımızı sergileyip, ilgi çekme isteğini kırmak için uğraştığımız işi sürdürmeliyiz. Artık burada diyeceksiniz ki; çocuk sevilmediği hissini yaşamaz mı?
Çocuklar çok, hem de çok sevilmeye muhtaçtırlar. Onları sevmenin tek yolu kucağımıza alıp öpmekten başka şeyler de olabilir. Gözümüzün içi gülercesine bir bakış, yaptığı ya da başardığı bir şeyi takdir edici sözümüz, yapmaya başladığı bir işi becerebilmesi için onu yüreklendirici kelamlar, çok sık olmamak koşuluyla verilen bir armağan, elinden tutup alış-verişe, gezintiye götürmek, son olarak da gerek anne, gerekse babanın (iş dönüşü ya da çocuğun yuvadan gelişi sırasında) konutta onunla ilk karşılaştığında, birinci iş olarak, beraberce oyuncakları ile oyun oynanması çocuğun sevgiye olan gereksinimini karşılamaya yetecektir. İşte bu durumda bencilliği yani konuta hakimiyeti öne çıkmadan bir şeyleri etrafındakilerle paylaşmanın memnunluğunu yaşayacaktır. Ve de “ille de benim istediğim olacak” fikrinden sıyrılmanın rahatlığını duyacaktır. Mesken ise çocuk merkezlilikten, eşit paylaşımın rahatlığına erecektir.
Çocuklar, bizler üzere değil; gerektiği oranda, duygusallığımızın ağır basmayacağı, çok kararlı davranışlarımızı örnek alacağı, disiplin sonlarını benimseyeceği, sorumluluklarını üstleneceği, karşısındakinin fikirlerine hürmet duyacağı ortamlarda olgunlaşabilirler. Bu türlü yetişmiş bir çocuğun bulunduğu ortamda düşünceli bir durumdan kelam etmek mümkün olur mu?..Yetiştirme kurallarına bizler uyduğumuz vakit, çocuk çok yeterli yetişmiş olacaktır.
